Zespół Stresu Pourazowego (PTSD)

Powstaniu tego zaburzenia sprzyjają sytuacje zewnętrzne, w których człowiek narażony jest na utratę życia czy zdrowia, gdy obserwuje zranienie, zagrożenie życia, nagłą śmierć bliskich osób. Źródłem takich sytuacji mogą być klęski żywiołowe, np. powódź, trzęsienie ziemi, huragan, pożar a także wojny, obozy koncentracyjne, wypadki drogowe, przestępstwa kryminalne, przemoc w rodzinie, nadużycia seksualne, gwałt.
W przypadku przemocy wystarczy sama groźba jej użycia, by wywołać wstrząs u ofiar. Często osoby stosujące przemoc są w stanie gestem, słowem, spojrzeniem, charakterystycznym zachowaniem wywołać u osób wobec, których stosują przemoc paraliżujący lęk i uległość.

Przykład: Pani Anna przez kilka lat doświadczała przemocy fizycznej i psychicznej ze strony swego męża. Od kilku miesięcy nie mieszka już z nim, wyprowadziła się wraz z dzieckiem do swoich rodziców. Jednak nadal narzeka na to, że w nocy często ma problemu z zasypianiem lub budzi się nagle w środku nocy i nie może zasnąć do rana. Często śnią jej się koszmary, w których powracają wspomnienia traumatycznych doświadczeń. Różne dźwięki dochodzące z za okna wzmagają w niej czujność " może to on stara się wedrzeć do domu rodziców?"
Pani Anna skarży się również na problemy z koncentracją, mówi, że nie może skupić się dłuższy czas na żadnych czynnościach tak prostych ja choćby np. czytanie książek czy gazet, nie wie o czym wtedy myśli.
Opowiada o tym, jak ostatnio wybrała się z dzieckiem do pobliskiej cukierni. Kiedy weszła do sklepu zobaczyła mężczyznę siedzącego tyłem do niej z jakąś kobietą. Jego postura była identyczna jak jej męża. Miał na sobie biała kurtkę z czerwonymi dodatkami, sportowe buty. To on!! Anna opowiadała o tym, jak doznała paraliżu: nie była w stanie poruszyć ręką ani zrobić żadnego kroku. Poczuła, że ma problem ze złapaniem oddechu, jakby nagle ktoś płożył na jej klatce piersiowej kilkutonowy ciężar, zaczęło jej się kręcić w głowie.
Jak się po chwili okazało, mężczyzna ten nie był jej mężem. Mogła się o tym przekonać kiedy po chwili wstał i wyszedł. Jednak ta kurtka....
Innym razem wpadła w panikę wracając do domu kiedy zobaczyła przejeżdżający obok niej samochód, model i kolor taki sam jak posiada mąż. Pomyślała, że ją śledzi, że będzie ja próbował wciągnąć do samochodu tak samo jak to miało miejsce kilka miesięcy wcześniej, kiedy się tylko wyprowadziła i złożyła na policji doniesienie o popełnieniu przestępstwa. Mimo, że od dłuższego czasu jej mąż w żaden sposób nie kontaktuję się nią, mówi, że trudno jej nadal poczuć się całkowicie bezpieczną.

Powyższy opis pokazuje, jak może objawiać się zespołu stresu pourazowego. Poniżej przedstawiamy charakterystyczne symptomy PTSD:

POWTÓRNE PRZEŻYWANIE STRESUJĄCEGO WYDARZENIA:
" Powracające natarczywe wspomnienia związane z wydarzeniem
" Powracające koszmarne sny o wydarzeniu
" Gorsze samopoczucie w sytuacji zetknięcia się z okolicznościami przypominającymi wydarzenie stresujące lub związanymi z nim.

UPORCZYWE UNIKANIE LUB WYBIERANIE UNIKANIA OKOLICZNOŚCI PRZYPOMINAJĄCYCH LUB ZWIĄZANYCH ZE STRESOREM:
" Unikanie myśli lub uczuć związanych z wydarzeniem
" Unikanie działań lub sytuacji, które mogłyby wywołać wspomnienie o wydarzeniu
" Niepamięć wydarzenia

UTRZYMUJĄCE SIĘ OBJAWY ZWIĘKSZONEGO POBUDZENIA:
" Trudności z zasypianiem lub podtrzymaniu snu
" Drażliwość lub wybuchy gniewu
" Trudności w koncentrowaniu się
" Nadmierna czujność
" Przesadna reakcja na bodziec
" Wzmożona reakcja zaskoczenia
" mało celowe ruchy ciała (wzdrygnięcie ramion, zawroty głowy, zmian pozycji ciała) jako wyraz zaskoczenia w odpowiedzi na nagły, nieoczekiwany bodziec z otoczenia o różnej modalności zmysłowej (o różnym rodzaju zmysłowym: słuchowy, wzrokowy itp.)

O PTDS możemy mówić, gdy powyższe objawy trwają przynajmniej jeden miesiąc!

Opracował: Zespół Stowarzyszenia "Niebieska Linia"