Działa w oparciu o Ustawę o Prokuraturze, Kodeks Postępowania Karnego i inne akty prawne.

W przypadku podejrzenia o popoełnieniu przestępstwa prokuratura ma obowiązek: wszcząć postępowanie przygotowawcze mające na celu sprawdzenie czy popełniono przestępstwo, zlecić zebranie i zabezpieczenie dowodów,zlecić ujęcie sprawcy. Może też zastosować środek zapobiegawczy wobec sprawcy przemocy w postaci np. dozoru policyjnego lub wystąpić do sądu z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania. W zależności od oceny materiału dowodowego postępowanie może zakończyć się skierowaniem do sądu aktu oskarżenia lub umorzeniem postępowania.

Świadkowie przemocy lub osoby poszkodowane mogą złożyć w prokuraturze (lub na policji) zawiadomienie o przestępstwie ściganym z urzędu.

Przestępstwa ścigane z urzędu, to przestępstwa w których obowiązkiem państwa jest ściganie sprawcy, bez względu na to czy chce tego czy też nie pokrzywdzony. Typowym przestępstwem ściganym z urzędu jest przestępstwo zabójstwa. Kiedy znajdujemy ciało prokuratura od razu wszczyna śledztwo, nikt nie dochodzi czy martwa osoba chciała być zabita. Z zasady większość przestępstw, ponieważ naruszają porządek w państwie, jest w tym trybie ścigane, chyba że przepisy przewidują inny tryb. Zawiadomienie organów ścigania o podejrzeniu lub popełnieniu przestępstwa jest obowiązkiem każdej instytucji, organizacji lub osoby, która się o tym dowiedziała.

Art. 304.
§ 1. Kodeksu Postępowania Karnego. Każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję.
§ 2. Instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa.

Przestępstwa wobec osoby najbliższej, które można zgłosić na policji lub w prokuraturze to:
" znęcanie się fizyczne lub psychiczne nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny - art. 207 k.k.,
" pozbawienie człowieka wolności " art. 189 k.k.,
" grożenie innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona " art. 190 k.k. (ścigane na wniosek pokrzywdzonego),
" stosowanie przemocy lub groźby bezprawnej, w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania, lub znoszenia określonego stanu " art. 191 k.k.,
" doprowadzenie innej osoby do obcowania płciowego przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem (zgwałcenie) oraz doprowadzenie w ten sam sposób innej osoby do poddania się innej czynności seksualnej lub wykonania takiej czynności - art. 197 k.k. (ścigane na wniosek pokrzywdzonego),(UWAGA! Przestępstwo to popełnia również mąż, gwałcąc własną żonę!),
" powodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w postaci: pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia bądź innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej lub znacznej trwałej niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała" art. 156 k.k.,
" powodowanie naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia na okres dłuższy niż 7 dni, w wyniku którego pokrzywdzonym jest osoba najbliższa (ścigane na wniosek pokrzywdzonego), jeżeli naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia nie trwał dłużej niż 7 dni (ściganie przestępstwa odbywa się z oskarżenia prywatnego) " art.157 k.k.,
" uporczywe uchylanie się od wykonania ciążącego z mocy ustawy lub orzeczenia sądowego obowiązku opieki przez niełożenie na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby i przez to narażanie jej na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych (uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego) " art. 209 k.k. (ścigane na wniosek pokrzywdzonego, organu opieki społecznej lub innego właściwego organu),
" kradzież lub kradzież z włamaniem na szkodę osoby najbliższej " art. 278 k.k. i art. 279 k.k. (ścigane na wniosek pokrzywdzonego),
" niszczenie, uszkadzanie cudzej rzeczy lub czynienie jej niezdatną do użytku " art. 288 k.k. (ścigane na wniosek pokrzywdzonego),
" porzucenie wbrew obowiązkowi troszczenia się o małoletniego poniżej lat 15 albo o osobę nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny " art. 210 k.k.,
" uprowadzenie lub zatrzymanie małoletniego poniżej lat 15 albo osoby nieporadnej ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, wbrew woli osoby powołanej do opieki lub nadzoru " art. 211 k.k.,
" obcowanie płciowe z małoletnim poniżej lat 15 lub dopuszczenie się wobec takiej osoby innej czynności seksualnej lub doprowadzenie jej do poddania się takim czynnościom albo do ich wykonania " art. 200 k.k.,
" rozpijanie małoletniego, dostarczając mu napoju alkoholowego, ułatwiając jego spożycie, lub nakłaniając go do spożycia takiego napoju " art. 208 k.k.

Dowodami w sprawach dotyczących przemocy w rodzinie są:

1. Obdukcja lub zaświadczenie o stanie zdrowia
2. Zeznania świadków - bezpośrednich - czyli osób, kóre widziały/ słyszały dane zajście lub pośrednich, czyli takich, które bezpośrednio nie uczestniczyły w zajściu sle dowiedziały się o nim np.od osoby pokrzywdzonej
3. Niebieska Karta
4. Interwencje policji
5. Pobyty sprawcy w placówkach tj. izba wytrzeźwień
6. Jeżeli sprawca jest agresywny i niszczy sprzęt domowy można złożyc wniosek o oględziny mieszkania (na podstawie art.167 k.p.k. mogą zostac przeprowadzone również z urzędu)

Należy pamiętać, że kaseta lub inny nośnik informacji z nagraniem awantury domowej nie stanowi dowodu i zgodnie z srt. 174 k.p.k. nie jest wskazane przez prokuratora w wykazie dowodów, a może mieć jedynie charakter informacyjny.
Więcej o dowodach Dział V kodeksu postępowania karnego.

Ważne!!! - Prokurator może na wniosek policji lub z urzędu (np. po orzymaniu informacji od osoby pokrzywdzonej, że dalsze wspólne zamieszkiwanie ze sprawcą zagraża zdrowiu i życiu) może wystąpić z wnioskiem do Sądu o dozór policji z obowiązakiem opuszczenia lokalu przez sprawcę zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym (maksymalnie 6 miesięcy ze wskazaniem na wniosek oskarżonego miejsca pobytu w placówkach zapewniających miejsca noclegowe) i jeżeli sprawca tego nie uczyni stosowany jest środek izolacyjny w postaci tymczasowego aresztowania (art.275a k.p.k.). W stosunku do podejrzanegoo w/w przepisy stosuje się odpowiednio na podstawie art. 71. 3 k.p.k.